تعیین هویت و تعیین رابطه خویشاوندی مانند پدر فرزندی، مادر فرزندی، خواهری، برادری، خواهر برادری، عموزادگی، خاله زادگی ... .
در سال 1985 تکنیک انگشت نگاری DNA توسط آلک جفری ابداع شد. در دوههی اخیر با پیشرفت ژنتیک مولکولی، جهش وسیعی در هر چه دقیق و سریع تر استفاده کردن از این تکنیک در پزشکی قانونی، پلیس جنایی، مهاجرت، تعیین هویت، تعیین رابطه خویشاوندی و ... رخ داده است. امروز این روش از منظر حقوقی نیزمورد وثوق سیستم قضایی کشورهای مختلف از جمله ایران اسلامی نیز میباشد.
بدن تمامی موجودات زنده از جمله انسان از واحدهایی به اسم سلول تشکیل شده است. در درون سلول مواد مختلفی و تعدادی اندامک از جمله هسته و میتوکندری وجود دارد. درون این دو اندامک ماده ژنتیکی وجود دارد که مشخصا در بررسیهای ژنتیکی و انگشت نگاری ژنتیکی کاربرد دارند .
اساس روش تعیین هویت مبتنی بر مشخص کردن وضعیت ژنتیکی یک فرد و مقایسه آن با فرد دیگر و یا نمونه به جا مانده از صحنه جرم و ... می باشد. در انسان از هر کروموزوم دو عدد وجود دارد که به صورت مساوی، نیمی از پدر و نیمی از مادر به ارث میرسد. از قسمتهای خاصی از ژنوم شامل توالیهای تکراری پشت سرهمی Short Tandem Repeat (STR) به طور معمول و یا Variable Number of Tandem Repeat (VNTR) برای این نوع از بررسیها استفاده میشود. امروزه از مارکرهای Single Nucleotide Polymorphism (SNP) در نمونههای پیچیده یا با شرایط خاص نیز استفاده میشود.
اعداد بدست آمده برای هر فرد کاملا اختصاصی بوده و به اصطلاح طرح واره یا انگشت نگاری ژنتیکی نامیده میشود و احتمال شباهت تصادفی دو نفر به یکدیگر با بررسی حداقل 13 مارکر STR، کمتر از 1 در یک میلیون میلیارد نفر میباشد. شایان ذکر است که این اختلاف در مورد دوقلوهای همسان صدق نمیکند و طرحواره به دست آمده از آنها کاملا شبیه است.
در بررسیهای فوق بر اساس استانداردهای بین المللی جامعه ژنتیک قانونی International Society of Forensic Genetics و پایگاه دادههای مرتبط با آن عمل میشود و در موارد خاص جهت تایید نتایج بدست آمده میتوان از آن بهره گرفت.
روش دیگر استفاده از میتوکندری میباشد. در این روش میتوان قرابت از طرف مادر یا زنان فامیل را مشخص کرد. همانطور که اشاره شد میتوکندری دیگر اندامک داخل سلولی است که دارای ماده ژنتیکی میباشد ولی ماده ژنتیکی آن توارث مادری دارد و از مادر به فرزندان (چه دختر و چه پسر) به ارث میرسد. پس اگر افراد دارای مادر مشترک یا جد مادری مشترک باشند دارای علایم یکسانی بر روی میتوکندری خود خواهند بود.
روش دیگر استفاده از STR های کروموزومY و X میباشد. کروموزوم Y در مردان وجود دارد و X در زنان و مردان، پس کروموزوم Y از پدر به پسران منتقل میشود. لذا از این روش میتوان قرابت افراد ذکور یا مردان خانواده را مشخص کرد. مثلا رابطه عموزادگی و امثالهم .
بخش تعیین هویت گروه ژنتیک کدون با پیشرفتهترین دستگاههای تعیین هویت ژنتیکی بر اساس روشهای فوق آمادگی دارد تا تستهای :
- Identifiler (STR) ABI
- Y-Filer (STR) ABI
- X-filer (STR) ABI
- Minifiler (STR) ABI
- Mt-DNA Analysis
- جهت تعیین روابط: پدر فرزندی، مادر فرزندی، رابطه والدینی ( مثلاً برای موارد تعویض در بیمارستان) ، برادری، خواهری، خواهر-برادری، نوهگی، عمو زادگی، تعیین طرح واره به آزمایشگاهها خدمت رسانی کند.
نکته: گروه ژنتیک کدون در صورت نیاز صرفا خوانش و آنالیز قطعات DNA با استفاده از نرم افزار GeneMapper® ID Software Version 3.2 - Applied Biosystems برای آزمایشگاهها با بالاترین کیفیت انجام میدهد.
تذکر : لازم به ذکر است که گواهی این مرکز صرفا جهت اطلاع خانواده صادر میشود و چنانچه خانواده نیاز به گواهی رسمی و قانونی دارند میبایست از طریق دادگاه به سازمان پزشکی قانونی و یا دیگر مراجع قانونی معرفی شوند تا آزمایشات فوق انجام و رسماً به دادگاه اعلام شود.